Henk Roos -
de cre-actieve Hilversummer

Menigeen zal deze actieve en creatieve man wel kennen als (oud-)docent Tekenen en Kunstgeschiedenis op het Comenius College alhier, waar hij decennialang collega was van ondergetekende en levenslang diens maatje is geworden. Maar velen zullen hem ook kennen als bijvoorbeeld de man die boeiende Museumlezingen houdt voor ‘Senver’: de SENioren VEReniging Hilversum.

Deze betrouwbare doordouwer doet alles waar hij aan begint immer grondig en rondt het vrijwel altijd volledig met zijn beoogde resultaat af. Ik ken hem tenslotte al ruim honderd jaar… Als u onderstaand verhaal hebt gelezen, zult u versteld staan wat een mens in het leven allemaal kan presteren!

Hendricus Jacob Roos is het goede leven gestart in december 1948 in Zoetermeer, als jongste van een broer en een zus. Moeder was fulltime huisvrouw en vader was handelaar in boter, kaas en eieren. Die sappelde zijn leven lang in de regio Den-Haag-Rotterdam, in de jaren 30 nog met een zuivelkar met een hond ervoor en later een paard. De drie kinderen hadden echter/dus nooit de behoefte om zijn werk ooit over te nemen.

Henk ging naar het Christelijke Lyceum in Voorburg, zo’n drie kwartier fietsen van huis. In klas drie wist hij al dat hij tekenleraar wilde worden. Hij behaalde er zijn  diploma HBS-A, nadat hij in de vierde was overgestapt vanuit HBS-B. Die paar jaar B met onder andere wis- en  meetkunde, kwamen hem goed van pas bij de studie daarna, in Den Haag: op ‘de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten’, afdeling MO-tekenen. “Ik vond het daar  fantastisch,” meldt de altijd bevlogen Henk. “Behalve veel theorie en tekenen, kregen we ook praktische vakken als schilderen en grafische technieken. Bovendien waren in de jaren 60 Moderne Kunst, pop-art en Andy Warhol zeer in trek en dat werd op de Academie goed opgepakt.”

In die jaren moesten studenten zelf nog een stageplek vinden; dat werd voor Henk in 1971 twee uur per week lesgeven op de Tuinbouwschool in ‘s Gravenzande. “Hoewel die jongens zo snel mogelijk de kassen in wilden, kreeg ik het toch voor elkaar om ze tenslotte aan het aquarelleren te krijgen. Te zien aan de inktvlekken in de gordijnen, lukte dat mijn collega-stagiaires niet zo, haha.” In 1972 studeerde hij af op het onderwerp ‘Japanse Kunst’.

Er dreigde daarna de dienstplicht, waar Henk niet veel trek in had. Hij ontdekte dat je uitstel en mogelijk afstel van ‘s konings wapenrok  kon krijgen, als je minstens twintig lesuren gaf, want dan werd je ‘onmisbaar’ verklaard. En exact dat baantje lag zowaar voor het oprapen op het Comenius College te  Hilversum. Toenmalig rector Harm Sinnema gaf bij het sollicitatiegesprek aan dat Henk meteen aan de slag kon, want Sinnema was een Hagenees (dat schept meteen een band) en Henk kon zich helemaal vinden in de doelstellingen van de school. Maar vooral: “Ik kon van mijn hobby mijn beroep maken!” Dus begon Henk in augustus ‘72 aan zijn docentencarrière, die in totaal 42 jaar zou duren.  Aanvankelijk reisde hij nog drie dagen per week op en neer tussen Zoetermeer en Hilversum, maar betrok al snel een huurflatje in de Omroepstad.

Op het Comenius College voelde hij zich meteen senang: “Het was een hele toffe school, prachtig gelegen en met een mooie missie. Ik heb er die 42 jaar altijd met veel plezier gewerkt! Maar ik moest wel meteen knokken om tekenen weg te krijgen ‘van achter de streep’: op rapportlijsten telden de vakken ‘achter de streep’ nauwelijks mee bij de beslissing ‘overgaan of niet’. Eind jaren 70 werd Tekenen ingevoerd als examenvak op het HAVO. Nu had ik niet meer 28 klassen van één uur, maar vooral twee examenklassen van vier uur, waar we veel dieper ingingen op Kunstgeschiedenis en Kunstbeschouwing.”

Henk, terugblikkend op een geslaagd arbeidzaam leven, herinnert zich vooral de werkweken en excursies als de krenten in de onderwijspap. Toen een stel collega’s en leerlingen (en ik) in 1984  in een luxe touringcar een tocht maakten naar Moskou (toen nog meer dan nu: ‘de vijand’), ontwaakte bij Henk de belangstelling voor de Russische taal en cultuur. 

Als kind al had Henk de begaafdheid om goed te kunnen tekenen en schilderen. Hij maakte onder meer veel aquarellen van verdwijnende dorpsgezichten, waar hij de meeste van verkocht: “Ik zag dat eerlijk gezegd meer als mijn professie dan als mijn hobby. Tekenleraren zijn ook halve of gemankeerde kunstenaars, hoor!”

Creatief als Henk is, moet zeker met nadruk vermeld worden dat hij zijn leven lang ook muziek maakt(e)! Als gitarist, bassist en zanger, onder meer jarenlang op het Comenius in gevarieerde schoolbandjes, waarin leerlingen meespeelden en steeds met ondergetekende als drummer. Zoals ‘Amos Komensky’s Puber Food’: die ironische naam is natuurlijk bedacht door ‘us Henk’. De naam ‘Comenius’ is de latinisering van zijn eigenlijke, Tsjechische naam: Jan Amos Komensky.

Sinds hij zijn gitaar aan de treurwilgen heeft gehangen, verschoof Henk zijn aandacht naar vooral de klassieke zang, die hij alweer jaren praktiseert bij ‘Het Utrechts Vocaal Ensemble’,  dat twee keer per jaar een aantal concerten geeft. Voor de Wereldwinkel was hij al actief in Zoetermeer, maar dat zette hij driftig voort toen hij Hilversummer werd, waarbij hij onder meer meehielp om landelijke acties op touw te zetten.

Het was in de jaren 80 nog mogelijk om een half jaar ‘betaald verlof’ op te nemen , waar Henk goed gebruik van maakte. In 1990 maakte hij met zijn vrouw, onder meer geïnspireerd door de Russische cultuur, een wereldreis ‘diagonaal door Oost-Azië’. Daarbij bezochten ze landen als Rusland, China, Tibet, Thailand en Indonesië. Deze imposante tocht was een ommekeer in de schoolcarrière van Henk: hierna ging hij minder lesgeven (nog zo’n 18 uur op drie  dagen) en ging hij zich meer richten op onderwijsvernieuwingen. De energieke duizendpoot!    

Zo werd hij bestuursmedewerker bij de NVTO: ‘Nederlandse Vereniging voor Teken Onderwijs’ en ging hij aan het werk bij diverse landelijke onderwijsondersteunende organisaties. Vanaf 2005 is hij doelbewust bezig geweest om al deze baantjes geleidelijk af te bouwen, want hij wilde zachtjes toewerken naar zijn pensioen. Intussen was hij ook nog eens vader geworden van een mooie dochter en wilde hij zich wat meer bezighouden met zijn vele andere hobby’s.  Ga er even rustig voor zitten. Ik had u al gewaarschuwd.  

In de jaren 80 kon hij zijn enorme kennis en eruditie kwijt bij de ‘Connaisseur’, een tv-quiz over kunst  en won daarmee een fraaie reis naar Amerika. Hij deed ook mee aan ‘Per seconde wijzer’, waar hij na drie rondes geld voor zijn eieren koos. Met ondergetekende was hij een jaar lang (1979) jurylid van ‘Land In Zicht’, een scholierenquiz van de EO. Ik heb deze ‘Dekselse Henk’ al meermalen voorgedragen als opvolger van de onvolprezen kunstpresentator uit de jaren 60: Pierre Janssen…

Verder houdt hij van lezen, reizen, wandelen, tv-series kijken, koken, artikelen schrijven, schilderen, fotograferen, zingen en winnen met Monopoly (een trauma van mij en mijn zonen).

Sinds 1977 woont hij met vrouw en dochter in het centrum. Henk voelt zich altijd zeer betrokken bij de Omroepstad, wat onder meer blijkt uit zijn activiteiten voor organisaties als de Stichting ‘Hilversum, Pas op’ en ‘ART Hilversum’. Zijn grootste droom voor Hilversum was om de spoorbaan tussen Sportpark en Mediapark ondergronds te maken, waardoor er ruimte zou komen om op het terrein van en rond het centraal station een ‘Central Park’ aan te leggen. Ook op dit gebied is Hendrik dus heel creatief, maar het is één van de weinige dingen die hem niet zijn gelukt.

Toen Henk in 2015 met pensioen ging, maakte hij een schitterende reis naar Japan, waar zijn artistieke (studie)roots liggen. Toen hij weer terug was in ons landje van mist en mest, vroeg iemand hem of hij er niet eens een lezing over wilde geven. Dat zaadje viel in vruchtbare aarde en bleek het begin te zijn van een lange reeks lessen en lezingen, die opende met een cursus ‘Japanse kunst en cultuur’, zes avonden op de Volksuniversiteit Hilversum. Nadat in  2015 ene Hans Meerman, die kunstlezingen voor Senver hield, aangaf zijn stokje aan hem te willen overdragen, heeft Henk tientallen lezingen gehouden over uiteenlopende kunsttentoonstellingen in den lande. Henk: “Die lezingen vind ik superleuk om te doen! Want ik voel me dan een soort van ‘Zomergast’, die volledig zijn eigen programma mag maken en dat ook nog eens mag delen met veel geïnteresseerden!” Daarnaast  is hij sinds 2015 lid van de Raad van Advies van het Comenius Museum in Naarden.

Hilversumse Henk noemt zijn woonplaats een leuke en aantrekkelijke stek: “Het is een dorp met stadse voorzieningen, centraal gelegen en omringd door fraaie, gevarieerde natuur: plassen, bossen, dorpen, heiden en weiden.¨

Omdat de gluiperd Cor Ona al een tijd dominant ons leven verknoeit, -en er dus amper nog koorrepetities of lezingen konden worden gehouden-  ging Henk (kind uit een noest, nijver en talrijk geslacht) zich verdiepen in het leven van  zijn opa Hendrik Nieuwenhuijsen en diens broer Gerard. De eerste alom gelauwerd, de tweede treurig gestrand. Henk ging erover in gesprek met zijn ooms en ontdekte dat er over oudoom Gerard nooit werd gesproken. Hij leefde zich goed in in het leven van beide voorvaderen, wat uiteindelijk leidde tot een sfeervol boek, getiteld ‘Krassen in de schors’, uitgegeven bij Aspekt, die het graag wilde publiceren. Het verhaal dat zich afspeelt eind negentiende eeuw, leest als een schilderij.  De auteur: “Ik vind het echt super dat het zo’n mooi product is geworden, al zeg ik het zelf, haha!”

Wie het boek wil kopen, kan dat via Henk doen: zie onderaan. 

Zo, nu kunt u effe bijkomen van zoveel energie, positiviteit en creativiteit!

Want Henk gaat ongetwijfeld dóór tot hij tweehonderd is…

Wat een kanjer!

Frans Kwantes, 4 januari 2022

Zijn boek: ‘Krassen in de schors’

Voor 22,50  euro te bestellen via

krassenindeschors@gmail.com